ENN UM VILHJÁLM ANDRA

 

Á ummælasíðu hefur geysað deila milli mín og ungs eldhuga, Vilhjálms Andra Kjartanssonar en hann er frjálshyggjusinnaðri en góðu hófi gegnir. Ég svaraði ekki almennilega staðhæfingum hans um að markaðsverð væri náttúrulegt verð en þá staðhæfingu rökstyður hann ekki. Ég hafði snuprað Geir Ágústsson fyrir þessa trú á náttúrulegt verð sem er ekkert annað en dæmi um að frjálshyggjumenn dýrka markaðinn eins og Guð. Það sem gerist á markaðnum er heilagt og náttúrulegt, halelúja!! Að gamni slepptu þá svífa hagfræðikenningar einatt í lausu lofti, eru lítt prófanlegar. Það gildir sérstaklega um skýrikenningar og kenningar sem varða grundvöll fræðanna. Kenningin um að markaðsverð sé náttúrulegt verð er ein slík kenning, mér er gjörsamlega hulið hvernig eigi að sannreyna þessa tilgátu. Hún er sennilega óprófanleg, áróðurs-kenning, ekki fræðikenning.

Vilhjálmur Andri gefur sér að frelsisskilningur frjálshyggjunnar sé sá eini rétti. En fræðimenn greinir mjög á um eðli frelsins. Hin frægi heimspekingur Gerry Cohen segir að markaðskerfið hefti frelsi manna, annar  enn frægari heimspekingur Charles Taylor að nafni segir að frelsisskilningur frjálshyggjunnar sé altof þröngur. Frjálshyggjumenn myndu neita því að barn sem alið hefur verið skpulega upp í tiltekinni stjórnmálaskoðun sé fórnarlamb kúgunnar, Taylor myndi janka því. Kristján Kristjánsson myndu gjalda jáyrði við þessu líka en á allt öðrum forsendum en Taylor. Ég ráðlegg ofurhuganum unga að kynna sér kenningar þessara manna, það sakar engan að víkka út sjóndeildarhring sinn.

 

Athugasemdir

[Vilhjálmur Andri Kjartansson (IP-tala skráð) 31.12.2008 kl. 18:25]

Sæll Stefán ég verð að segja að ég er bara nokkuð upp með mér að menn skuli tileinka heila grein mér.

Þegar rætt er um náttúrulega vexti eða eðlilega vexti er einfaldlega verið að tala um þá vexti sem einn maður er til búinn að lána fé sitt öðrum á. Ég veit ekki frekar en þú hvaða vaxtaprósenta það er. Nú finnst mér þú misskilja hugtakið um frjálsan markað. Það er ekki þannig að hér sé um einhverja vél að ræða sem kemur með töfralausnir upp úr erminni. Frjáls markaður hefur alltaf verið til og verður alltaf til svo lengi sem menn skiptast á vöru og þjónustu án afskipta þriðja aðilja. Ég lít mér bara næst og bendi á það þegar ég seldi félaga mínum gamla GSM símann minn enda var ég hættur að nota hann og hafði af honum lítil not. Mikið magn af ódýrum símum er í umferð og því fékk ég ekki hátt verð fyrir hann, þar að auki vildi ég sýna félaga  mínum sanngirni enda tel ég vináttu okkar meira virði en nokkrar auka krónur.

Þarna er klárt dæmi um frjálsan markað, ég seldi vöru sem ég átti til aðila sem vantaði slíka vöru, við mátum kosti og galla viðskiptanna og komumst að samkomulagi á okkar forsendum. Hér er mikilvægt að það voru okkar forsendur sem réðu ferðinni enda gæti ekki nokkur embættismaður gert sér í hugalund hversu mikils ég met vináttu okkar félaga. Það má vel vera að frjáls markaður komi ekki alltaf með bestu lausnina fyrir alla enda á hann ekkert að gera, einungis að þeir sem stundi viðskipti geri það á sínum forsendum og dæmin sína okkur að á "markaðnum" verða gjarnan til góðar lausnir og betri en miðstýrðar.

Ég skal hafa þessi rit í huga en bendi þá á móti á skrif Poppers,  Lysander Spooners og Frédéric Bastiat til að byrja með.